آیا گرفتن مدرک دکتری به هزینه و زحمتش می ارزد؟ - تایمر سرگرمی

به گزارش، در بیشتر کشور ها مدرک دکتری یکی از ملزومات اصلی برای اشتغال در دانشگاه است. این مدرک مقدمه ای است برای قدم گذاشتن در دنیای از پژوهش های مستقل. تز دکتری شاهکار فکری هر فرد است، ماحصل کار دانشجو در همکاری نزدیک با استاد راهنمایش. پیش احتیاج های اخذ مدرک دکتری در کشورها، دانشگاه ها و حتی در رتبه های مختلف تفاوت های زیادی با هم دارد.

بعضی از دانشجویان، نخست دو سال را صرف کار روی مدرک یا دیپلم دوره فوق لیسانس می نمایند. بعضی از آنان حقوقی دریافت می نمایند و بعضی دیگر در این راه باید پول هم بدهند.

بعضی دانشجویان دکتری فقط به پژوهش مشغول می شوند و بعضی مکلفند کلاس ها و آزمون هایی را هم بگذرانند و بعضی هم ملزم می شوند به دانشجویان مقاطع پایین تر تدریس نمایند.

متن یک تز در ریاضیات ممکن است چند ده صفحه باشد و در تاریخ، بیشتر از صد ها صفحه و تازه فارغ التحصیلان دکتری ممکن است در حوالی 20 سالگی شان باشند یا جان به لب رسیدگانی بالای 40 سال.

یکی دیگر از چیز هایی که بسیاری از دانشجویان دکتری در آن مشترکند، نارضایتی است. بعضی از آن ها کارشان را برده داری توصیف می نمایند. کار در هفت روز هفته، 10 ساعت در روز، با دستمزد پایین و دورنما های نامشخص، ویژگی شایع این مقطع است.

نالیدن دانشجو های دکتری چیز جدیدی نیست، اما ظاهراً معضل اصلی در سیستم هایی نهفته است که دکترای پژوهشی - نظری عرضه می نمایند (دکترای حرفه ای - کاربردی در حوزه هایی مثل حقوق، تجارت و پزشکی ارزش عینی تری دارند). عرضه فارغ التحصیلان بیش از میزان است.

مدرک دکتری طراحی شد که افرادی برای مشاغل دانشگاهی تربیت شوند، اما تعداد موقعیت های کاری دارندگان دکتری هیچ نسبتی با تعداد فرصت های شغلی موجود ندارد. درعین حال، پیشگامان تجارت درباره کمبود مهارت های بالا گلایه می نمایند و می گویند مقاطع دکتری چیز هایی را که ضروری است آموزش نمی دهند.

دانشگاه ها دریافته اند که دانشجویان دکتری، نیروی کاری مقرون به صرفه، با انگیزه بالا و قابل جایگزین هستند. هر چه دانشجویان دکتری بیشتر باشند، دانشگاه ها می توانند پژوهش های بیشتری انجام دهند و در پاره ای از کشور ها این افزایش به معنای کادر آموزشی بیشتر با حقوق کمتر است.

در سال های اخیر، دانشجویان دکتری و پرسنل قراردادی معروف به فوق دکتری - که یک دانشجو آن را ورم کردن زننده دانشگاه ها توصیف می نماید - بیشتر پژوهش ها را انجام می دهند. در حوزه مدارک فوق دکتری هم با عرضه بیش از حد مواجهیم.

این لشکر پژوهشگران دکتری و فوق دکتری با دستمزد پایین، توان پژوهشی دانشگاه ها و به تبع آن، ظرفیت پژوهشی کشور ها را تقویت می نماید، اما این امر همواره چیز خوبی نیست. وقتی رسوم و مد ها تغییر می نمایند، فکر های درخشان و آموزش دیده هرز می فرایند.

در امریکا ظهور اتحادیه های دانشجو- استادان در حال تحصیل در دوره دکتری، بازتابی است از فروپاشی یک قرارداد نانوشته میان دانشگاه ها و دانشجویان دوره دکتری: دستمزدی خجالت آور در حال حاضر، برای یک شغل دانشگاهی خوب در آینده.

در پاره ای کشورها، همانند بریتانیا و امریکا دستمزد ناچیز و دورنمای شغلی نامطمئن، در دانشجویان دکتری خارجی نمود پیدا می نماید. دانشجویان خارجی تحمل بیشتری در برابر شرایط کاری نامطلوب تر دارند و عرضه کار خارجی مقرون به صرفه و ماهرانه هم سطح دستمزد ها را پایین نگه می دارد.

هواداران مدرک دکتری استدلال می نمایند این مدرک همچنان ارزشش را دارد، حتی اگر به اشتغال آکادمیک دائمی منجر نگردد. اینطور نیست که هر دانشجوی ورودی مقطع دکتری خواستار شغلی آکادمیک باشد و بسیاری از آنان با موفقیت وارد مشاغل بخش خصوصی مثلاً در حوزه پژوهش های صنعتی می شوند. این ادعا درست است، اما نرخ ترک تحصیل در این مقطع، بیانگر آن است که بسیاری از دانشجویان از چنین وضعی ناامید و دلسرد شده اند.

در امریکا فقط 57 درصد دانشجویان دکتری 10 سال پس از زمان ثبت نام به مدرک دکتری می رسند. در علوم انسانی که غالب دانشجویان برای تحصیل دکتری شهریه پرداخت می نمایند، این نرخ به 49درصد می رسد.

دانشگاهیان با این پرسش مواجهند که آیا مدرک دکتری در مقایسه با شگفتی هایی که در انبوه هنر ها و فرهنگ های مختلف موجود در دنیا، انتظارشان را می کشد، ارزش دارد؟ آن ها بر این باورند که دانش از دانشگاه ها به جامعه سرازیر می گردد و جامعه را پربارتر و سالم تر می نماید. شاید این دیدگاه درست باشد، اما باز هم گذراندن مقطع دکتری ممکن است انتخاب بدی باشد.

علایق دانشگاه ها و دانشگاهیان رسمی، همپوشانی چندانی با علایق دانشجویان دکتری ندارد. دانشجویان درخشان تر هر چه بیشتر در دانشگاه ها باقی بمانند، برای دانشگاه ها بهتر است. دانشجویان تحصیلات تکمیلی باعث کسب امتیازات بیشتر برای دانشگاه و سوابق پژوهشی بیشتر اساتید راهنما می شوند. دانشگاه ها دانشجویان باهوش کارشناسی را دستچین و آنان را به اسم فارغ التحصیلان بالقوه آماده می نمایند.

سازمان هایی که هزینه پژوهش ها را تأمین می نمایند، دریافته اند که بسیاری از فارغ التحصیلان دکتری، تبدیل مهارت هایشان را در بازار شغلی، سخت می یابند. نوشتن گزارش های آزمایشگاهی، ارائه سخنرانی های دانشگاهی و ارائه گزارش های نوشتاری شش ماهه، در کمال شگفتی می تواند در دنیای که در آن دانش فنی باید به سرعت شبیه سازی و به صورتی ساده، به طیف وسیعی از مخاطبان ارائه گردد، دردسرساز باشد. امروزه بعضی از دانشگاه ها به دانشجویان دکتری خود دوره هایی از پرورش مهارت های نرم همانند ارتباط و کار تیمی ارائه می نمایند که می تواند در بازار کار به دردشان بخورد.

بعضی از گروه ها یا مقامات دانشگاهی، تعداد فارغ التحصیلان دکتری را به اسم نموداری از موفقیت تلقی نموده و برای فراوری بیشتر آن رقابت می نمایند، اما برای دانشجویان دکتری، این ملاک سنجش بیشتر به درد می خورد که چقدر سریع به شغل می رسند و چه میزان عایدی خواهند داشت.

در پاره ای از نظام های آموزشی با این استدلال که طول کشیدن زمان تحصیل دکتری بیش از زمان پیش بینی شده باعث شده است وضع دانشجویان بدتر گردد، بر دانشگاه هایی که چنین اجازه ای می دهند، جریمه وضع می گردد و این باعث افزایش ناگهانی دانشجویانی می گردد که دوره شان را تکمیل می نمایند.

بسیاری از کسانی که مقطع دکتری را شروع می نمایند، باهوش تر از همکلاسی هایشان هستند و در کار هایی که انجام داده اند، برترین بوده اند. آن ها جوایز و پاداش ها را نصیب خود و دانشگاهشان می نمایند. همانگونه که گروه جدیدی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی سال جاری در پژوهش خود نشان داده اند، تعداد اندکی از آن ها تمایل دارند سیستمی که وارد آن شده اند، نفع و استفاده دیگران را در نظر بگیرد؛ آن ها معتقدند کار سخت و هوش برای موفقیت در دانشگاه کافی نیست و بسیاری از آن ها فکر می نمایند خارج از نظام دانشگاهی بهتر عمل می نمایند. شاید آن ها مهارت های پژوهشی خود را برای نگرشی دقیق تر و سختگیرانه تر درباره موقعیت های دانشگاهی دیگر به کار گیرند. کسی باید خاتمه نامه ای در این باره بنویسد.

منبع: وب سایت ترجمان