6 بازیگر که پس از مرگشان چهره هایی افسانه ای شدند - تایمر سرگرمی

از پروفایل ما kalarena دیدن نمایید.

البته در این مرحله هم هنوز فقط با یک ستاره طرفیم نه با یک اسطوره یا چهره افسانه ای، تبدیل شدن به چهره افسانه ای نیازمند استمرار شهرت است. یعنی سال ها و سال ها مشهور باقی ماندن تا مخاطبان جهانی ستاره را در طول زمان فراموش ننمایند.

حال با وجود ابزارهای رسانه ای جهان مدرن و شبکه های اجتماعی، مرکز توجه شدن آسان تر از قبل شده اما در نظام استودیویی هالیوود ستاره شدن و فراتر از آن، اسطوره شدن ابدا کار راحتی نبود.

در این میان بازیگرانی هم وجود داشتند که یا به دلیل مر گشان و یا به دلیل عملکردشان در سال های پیش از مرگ دقیقا در دوران پس از مرگ به یک چهره افسانه ای بدل شدند؛ نوعی شهرت تلخ و تراژیک که دیگر به کارشان نمی آمد. در این مقاله قصد معرفی و آنالیز ماجرای افسانه ای شدن شهرت 6 نفر از این چهره ها را داریم.

1. بروس لی (Bruce Lee)

احتمالا بروس لی را به عنوان یک چهره برجسته در سینمای رزمی و اکشن بشناسید؛ مردی که راهش را به هر طریق ممکن باز نموده و با همه دشمنانش تا آخرین نفس مبارزه می کرد. اما اگر زمانی که بروس لی هنوز زنده بود در آمریکا زندگی می کردید احتمالا دیدگاه تان نسبت به او کاملا متفاوت بود.

در واقع در آن دوران مخاطبان آمریکایی بروس لی را در نقش دستیار بریت رید در سریال زنبور سبز (The Green Hornet) می شناختند. زنبور سبز یک سریال محبوب بود که در دهه 1960 پخش می شد؛ این مجموعه اکشن که یک فصل روی آنتن رفت داستان یک فرد ثروتمند و صاحب رسانه بود که همراه با دستیار رزمی کارش با نقاب بدون آنکه شناخته گردد به جنگ تبه کاران می رفت.

مجموعه زنبور سبز در آمریکا پیروز بود اما مدتی بعد لغو شد؛ با این حال وضع سریال در هنگ کنگ بسیار متفاوت بود. آنجا زنبور سبز به پیروزیتی فوق العاده دست یافت و راستا پیشرفت بروس لی را به شکل خیره نماینده ای هموار کرد.

البته تا آن موقع هم بروس لی در فیلم های دیگری به ایفای نقش پرداخته بود اما این پیروزیت باعث شد به سرعت چندین و چند اثر اکشن و رزمی دیگر با حضور او ساخته گردد؛ مجموعه آثاری که در نهایت به اژدها وارد می گردد (Enter the Dragon) در سال 1973 ختم شد.

بروس لی درست در همان سال و مدت کوتاهی پیش از کران فیلم جدیدش از جهان رفت اما با پخش جهانی اژدها وارد می گردد به ویژه با پخش فیلم در آمریکا بروس لی دیگر نه تنها یک ستاره معروف بود بلکه به تدریج به یک چهره افسانه ای تبدیل شد؛ چهره ای که برای دهه ها حتی جای خود را روی تی شرت های جوانان هم باز نموده بود.

حال به محض اینکه اسم فیلم رزمی یا ورزشکار رزمی به میان می آید عموم سینمادوستان به یاد بروس لی می افتند؛ شهرت فراگیری که احتمالا هیچ کس از جمله خود او انتظارش را نداشت بویژه وقتی که به عنوان دستیار زنبور سبز شناخته می شد.

2. جیمز دین (James Dean)

مجموعه آثاری که جیمز دین در آن به ایفای نقش پرداخته چندان مفصل نیست و احتمال اینکه یک بازیگر با تعداد محدودی اثر سینمایی بتواند به یک چهره افسانه ای تبدیل گردد آنچنان محتمل به نظر نمی رسد.

با این حال شهرت جیمز دین از این قاعده تبعیت نکرد. دین پس از چند نقش نه چندان ماندگار در سال 1955 در فیلم سینمایی شرق بهشت (East of Eden) به کارگردانی الیا کازان نقش کال تراسک را بازی کرد.

شرق بهشت اقتباس آزادی بود از رمانی به همین نام نوشته جان استاین بک. یک درام خانوادگی درباره یک جوان طغیان گر که رابطه پیچیده ای با پدر مذهبی اش دارد و گمان می نماید عمده مهر و عاطفه پدر سهم برادر دیگر شده است. ایفای چنین نقشی توسط جیمز دین یک نقطه عطف در کارنامه کاری او بود.

در واقع این نقش آن قدر خوب ایفا شده بود که دین 24 ساله را نامزد دریافت جایزه اسکار کرد. اما با همه این مسائل نمی توان ادعا کرد فقط یک ایفای نقش می توانست این جوان را به یک چهره تأثیرگذار در فرهنگ آمریکا تبدیل کند.

مدت کوتاهی پس از اکران شرق بهشت جیمز دین در یک تصادف رانندگی کشته شد. به فاصله اندکی پس از مرگ دین یک فیلم بسیار مهم و باکیفیت در تاریخ سینمای آمریکا اکران شد. فیلمی با بازی جیمز دین به نام شورش بی دلیل (Rebel Without a Cause) که توسط نیکلاس ری کارگردانی شده بود.

می توان گفت شورش بی دلیل در کنار شرق بهشت، دین را همچون نماد طغیان گری برای جوانان و نوجوانان در فرهنگ عامه تثبیت کرد. این تأثیرات آنچنان گسترده بود که حتی هنوز هم جیمز دین از خاطره ها بیرون نرفته و این حد از تأثیرگذاری برای بازیگری که تعداد بسیار محدودی فیلم مهم داشت واقعا عجیب و شگفت آور است.

در واقع شورش بی دلیل از نظر تاریخی زمانی اکران شد که با نسل خاصی از نوجوان ارتباط برقرار می کرد؛ نسل نوجوانان پس از جنگ جهانی دوم که به نوعی در پی یافتن میدان نبرد خود بودند. گویی آن ها در جیمز دین چیزی یافتند که بیانگر تمام احساساتشان بود؛ همه طغیان گری ها در عین وجود ترس ها و بیم های دوران پس از جنگ.

به این ترتیب می گردد گفت بدون وجود این بسترهای تاریخی و بدون ترکیب شدن این دو فیلم با یکدیگر شاید هرگز دین به یک چهره افسانه ای تبدیل نمی شد و تنها به عنوان یک بازیگر معمولی از یادها می رفت.

3. شارون تیت (Sharon Tate)

شارون تیت زنی بود که به شهرتی زاید الوصف دست یافت اما به بدترین شکل ممکن؛ در واقع این مرگ تلخ او بود که باعث شد به یک افسانه تبدیل گردد.

تیت برخلاف همکاران دیگرش در دهه 60 نه بابت فیلم هایش و نه به خاطر چهره یا لباس پوشیدنش به یاد آورده می گردد. احتمالا فیلمی که با بازی شارون تیت بیشتر از باقی آثارش دیده شد دره عروسک ها (Valley of the Dolls) بود؛ اثری که از هیچ زاویه ای آن قدرها تأثیرگذار نبود.

البته دره عروسک ها از نظر تجاری پیروز بود اما نه یک شگفتی تجاری بود و نه منتقدان نسبت به آن نگاه چندان مثبتی داشتند. به این ترتیب واضح است که مرگ تلخ و وحشتناک شارون تیت عامل اصلی شهرتش بود.

در شب هشتم اوت سال 1969 تیت در خانه اش به همراه تعدادی از دوستانش یک مهمانی کوچک برگزار می کرد. در همین حال 4 عضو خانواده منسن وارد خانه شده و شارون حامله را به همراه 4 دوست دیگرش با ضربات چاقو به قتل رساندند.

این قتل، هالیوود و آمریکا را در وحشتی عمیق فرو برد. از آن تاریخ تا چند ماه بعد که چارلز منسن تبهکار که رهبر یک فرقه عجیب بود، دستگیر شد منسن همچون یک غول وحشتناک به کابوس میلیون ها آمریکایی تبدیل شده بود. تا همین جای کار هم مجموعه اتفاقات اتفاق افتاده باعث شده بود نام شارون تیت به تیتری فراموش نشدنی در اخبار تبدیل گردد. اما یک نکته دیگر مؤثر در ماجرای این بازیگر زن، شوهر تیت بود؛ کارگردان بسیار مطرح لهستانی یعنی رومن پولانسکی. پولانسکی چندین سال بعد از قتل تیت به جرم تجاوز دادگاهی شد اما از آمریکا گریخت تا به زندان نیفتد و حاشیه های مرتبط با او دوباره تا سال ها نام تیت را هم زنده نگه داشت.

حتی به تازگی هم در فیلم سینمایی روزی روزگاری در هالیوود (Once Upon a Time in Hollywood ) دوباره شاهد روایت متفاوت و فانتزی گونه تارانتینو از ماجرای قتل تیت بودیم. می گردد گفت این کابوس عجیب هالیوود هرگز از خاطر نمی رود و همین موضوع باعث شده شارون تیت یکی از نام های افسانه ای سینمای جهان باشد.

4. جان کازال (John Cazale)

جان کازال در هیچ یک از آثار دوران بازیگری خود نقش اول نبود؛ در نهایت بهترین نقشی که به او سپرده می شد نقش مکمل بود. کازال در 5 فیلم بلند داستانی به ایفای نقش پرداخت؛ فیلم هایی که یکی از دیگری بهتر و برجسته تر بودند.

این فعالیت ها از سال 1972 و با فیلم سینمایی پدرخوانده (The Godfather) شروع شد، با مکالمه (The Conversation)، پدرخوانده: قسمت دوم (The Godfather: Part II) و بعدازظهر سگی (Dog Day Afternoon) ادامه یافت و نهایتا با شکارچی گوزن (The Deer Hunter) به انتها رسید. کازال در هیچ یک از این آثار درخشان و مشهور نقش اول را برعهده نداشت اما ایفای نقشش در دو قسمت از مجموعه پدرخوانده و فیلم بعد از ظهر سگی بیشتر در خاطره ها مانده است.

کازال در سال 1978 دریافت که به سرطان ریه مبتلا شده است اما ترجیح داد با وجود این مسأله به ایفای نقشش در فیلم شکارچی گوزن ادامه دهد؛ مدت کوتاهی پس از اتمام فیلم برداری، او بر اثر بیماری از جهان رفت. نقش های کازال خاصیت ویژه ای داشت؛ کازال در بخشی از فیلم حضور داشت که نمی توان ادعا کرد مرکز اثر است اما با مهارت بازیگری و توانایی او، آن بخش به یکی از نقاط مرکزی تبدیل می شد.

گرچه کازال نامزد دریافت جایزه اسکار نشد اما هر 5 فیلم او نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم شدند و در عین حال در مجموع 40 عنوان نامزدی جایزه اسکار کسب کردند؛ از سوی دیگر تمام این فیلم ها در اغلب فهرست ها در میان آثار برجسته تاریخ سینما قرار گرفته است.

هنگامی که کازال در سال 1978 در سن 42 سالگی از جهان رفت شهرت فراگیری نداشت. او بازیگر شناخته شده ای بود اما هرگز یک ستاره نبود. اما با گذر زمان و معین شدن کیفیت کار او در آثار محدودش هر روزه مخاطبان بیشتری درباره او و ویژگی های منحصر به فردش سخن می گویند. طبیعتا کازال ستاره ای میان توده های مخاطبان سینما نیست اما جایگاهی ویژه و افسانه ای میان سینمادوستان حرفه ای باز نموده که به مهارت های بازیگری اهمیت می دهند.

اینکه چگونه یک بازیگر می تواند نوعی روحیه حساس و آسیب پذیر را در نقش های خود بدمد؛ پیچیدگی آفریدن نقش احساساتی و در عین حال کوتاه و گیرایی چون فردو در پدرخوانده یا نقش تحسین برانگیز او در بعد از ظهر سگی؛ همه این ها به موضوعاتی تبدیل شده که توجه بیشتر مخاطبان حرفه ای را همراه داشت و از جان کازال پس از مرگش یک چهره نامیرا و فراموش نشدنی ساخته است که کارنامه ای کوتاه، درخشان و رشک برانگیز دارد.

5. بلا لاگوسی (Bela Lugosi)

بلا لاگوسی از آن بازیگرانی بود که سرنوشتی تراژیک داشت؛ شاید داستان او بیشتر از هر بازیگر دیگری خاصیت زودگذر و بی وفای شهرت را عیان سازد.

در دهه هایی که لاگوسی فعالیت حرفه ای خود را شروع کرد به نظر می رسید هیچ چیز جلودار او نیست. شهرت این بازیگر روزافزون بود و مدام مرزهای بعیدتری را درمی نوردید. لاگوسی راستای طولانی را از صحنه های تیاتر مجارستان به سوی صحنه های تیاتر آمریکا و سپس سینمای آمریکا طی نموده بود. او در سال 1931 با فیلم سینمایی دراکولا (Dracula) به اوج شهرت رسید.

اما در دوران پس از بحران مالی آمریکا سینمای وحشت که لاگوسی از بازیگران کلیدی آن بود به شدت افول کرد و به ژانری بی اهمیت تبدیل شد. این بازیگر که زمانی یک ستاره بود به مرفین معتاد شد و چنان در اعتیاد، فقر و گمنامی فرو رفت که در سال 1948 هنگامی که تهیه نماینده فیلم ابوت و کاستللو با فرانکشتیان دیدار می نمایند (Abbott and Costello Meet Frankenstein) برای ایفای نقش دراکولا به دنبال او می گشت خیال می کرد تا کنون باید مرده باشد.

لاگوسی در دهه 1950 کوشش های ناکامی برای زنده کردن دوباره دراکولا به خرج داد که با شکست هایی اساسی روبرو شد و نهایتا چند سال بعد یعنی در سال 1956 هنگامی که 73 ساله بود از جهان رفت. در دهه 1960 به لطف حرکت دایره وار برخی روندهای سینمایی دوباره فیلم های ژانر وحشت محبوبیت عجیبی پیدا کردند. این محبوبیت مجدد، مخاطبان را به سوی ستاره های قدیمی تر دهه 1930 کشاند و به جز لاگوسی بازیگر دراکولا، چه ستاره بزرگتری از آن دوران پیدا می شد؟

لاگوسی نقش دراکولا را از سال 1927 روی صحنه های تیاتر شروع نموده و آن را تا سال های بعد و در فیلم های سینمایی ادامه داده بود پس بی شک از چهره های کلیدی این ژانر بود. به این ترتیب با احیای فیلم های ترسناک و شخصیت دراکولا، شهرت این هنرمند از یادرفته هم دوباره پس از مرگ احیا شد.

6. پیتر فینچ (Peter Finch)

حافظه فرهنگی چیز عجیب و غریبی است. ممکن است یک بازیگر تمام عمرش را صرف حضور در فیلم های باکیفیت کند اما در نهایت روی تاریخ سینما هیچ تأثیر ماندگاری بر جا نگذارد. از سوی دیگر ممکن است به خاطر بیان یک خط دیالوگ یا یک رفتار خاص در یک فیلم به خصوص چنان تأثیری به جا بگذارد که تا 40 سال بعد هم سوژه گفت وگوها و بحث های سینمایی باشید.

این سرنوشت دوم، سرنوشت پیتر فینچ بود؛ فینچ یک بازیگر استرالیایی-انگلیسی بود که تا پیش از فیلم شبکه (Network) ساخته سیدنی لومت اساسا چندان جلب توجه نکرد. اما به خاطر فریادزدن یک خط دیالوگ در این فیلم سینمایی تا سال ها سر زبان ها افتاد.

هوارد بیل (با بازی پیتر فینچ) یک مفسر خبری حرفه ای مجبور می گردد بعد از بیست وپنج سال سابقه کاری از شغلش کناره گیری کند. او که جهانی خود را در شبکه تلویزیونی و شغلش محصور نموده است در پی این موضوع اعلام می نماید که در آخرین برنامه خود در تلویزیون اقدام به خودکشی خواهد نمود. با این خبر آمار تماشاگران برنامه تا حد زیادی بالا می رود و رییس شبکه تصمیم می گیرد از روش هایی که مردم را عصبانی می نماید و هرج ومرج را افزایش می دهد برای پیشرفت برنامه اش استفاده کند.

فیلم سینمایی شبکه نگاهی عمیق به حوادثی دارد که می توانند به طور ناگهانی در رسانه رخ دهند و اینکه چطور این حوادث ممکن است هرج و مرج های غیر قابل کنترلی ایجاد نمایند؛ حادثه ای که روی آنتن زنده اتفاق می افتد اما به جرقه ای برای شکل گیری یک انقلاب و شورش تبدیل می گردد.

فینچ در آن دیالوگ معروف فیلم فقط گفته بود: بدجوری عصبانی ام؛ دیگه توان تحمل این وضع را ندارم. اما همین جملات به طرز عجیبی سر زبان ها افتاد و تقریبا می توانست در هر صحبتی، با ربط یا بی ربط به فیلم به کار برود. حتی در سال های اخیر هم از برنامه های تلویزیونی گرفته تا یک بحث سیاسی شاهد استفاده از همین دیالوگ ها بودیم. مسأله ای که نشان داده گویا پیتر فینچ با همین جملاتش جاودانه شده.

به هر حال فیلم سینمایی شبکه در نوامبر سال 1976 اکران شد و فینچ مدت کوتاهی بعد در ژانویه سال 1977 دچار حمله قبلی شد و درگذشت. او پس از مرگش جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را تصاحب کرد؛ اتفاقی که تنها برای او و سال ها بعد برای هیث لجر بازیگر نقش جوکر در فیلم شوالیه تاریکی (The Dark Knight) افتاد.

• 7 بازی برجسته بازیگرانی که نقش بازیگران دیگر را ایفا کردند