بیوگرافی حسن کسائی ، موسیقیدان و نوازنده برجسته اصفهانی - تایمر سرگرمی

بیوگرافی حسن کسائی

حسن کسائی از استادان برجستهٔ موسیقی ایرانی و نوازندهٔ سرشناس نِی و سه تار بود که در تاریخ 3 مهر 1307در اصفهان به دنیا آمد. پدرش، حاج سید جواد کسائی از تاجران به نام آن موقع اصفهان بود که دلیل علاقه و انسی که با موسیقی داشت، با اساتید و بزرگان آن موقع مانند سید حسین طاهرزاده، جلال الدین تاج اصفهانی، اکبر خان نوروزی، خاندان شهناز (شعبان خان، حسین آقا، علی آقا و جلیل شهناز)، غلامحسین سارنج و ادیب خوانساری رفت وآمد می نمود. این آمد و شدها موجب شد حسن کسائی از کودکی با موسیقی آشنا گردد.

تحصیلات

حسن کسائی از سال 1314 تحصیل در مدرسه پهلوی ها را آغاز می نماید و سال های بعد نیز به مدارس شاه عباسی، علّیه، حکیم نظامی و دبیرستان ادب اصفهان می رود.

ورود به دنیای موسیقی

وی که از کودکی علاقهٔ زیادی به موسیقی داشت، از سن دوازده سالگی آغاز به نواختن نِی کرد و در سن سیزده سالگی به مکتب استاد نوایی رفت (نوایی از شاگردان نایب اسدالله است و دیگر شاگرد نوایی، یاوری می باشد که او هم اصفهانی است). کسایی در محضر استاد صبا به نواختن ردیف ها پرداخت و با هنرمندانی چون خالقی، مشیر همایون و حسین محجوبی نیز می نواخته است. وی کنسرت هایی نیز با ادیب خوانساری و اجراهایی با تاج اصفهانی داشته است.

کسائی، در سن 20 سالگی نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه برد و یک سال بعد قطعه معروف سلام را در دستگاه چهارگاه ساخت که از معروف ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می رود. این قطعه بعدها توسط حسین علیزاده در آلبوم صبحگاهی با سازبندی و ارکستراسیونی حجیم بازسازی شد.

کسائی، در سال 1329 برای اولین بار نی را به ارکستر برد و با ارکستر رادیو ارتش اصفهان همکاری خود را آغاز کرد. در سال های بعد با ارکسترهای متعدد رادیو به سرپرستی هنرمندانی چون ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، حبیب الله بدیعی، محمد میرنقیبی، همایون خرم و دیگران به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد. در سال 1335 به دعوت داوود پیرنیا به برنامه گل ها راه یافت و تا سال 1357 که در گلچین هفته شرکت نمود، با این سلسله برنامه، همکاری داشت.

فعالیت های هنری حسن کسائی بعد از انقلاب

بعد از انقلاب، به دلیل فضای نه چندان مناسبی که برای موسیقی ایجاد شد، وی آخرین برنامه رسمی خود را در رادیو ایران با همکاری جلیل شهناز، محمدرضا شجریان و دنیاگیر ملک اجرا کرد. در این سال و تا قبل از سال 1361، آرشیو موسیقی رادیو اصفهان از بین رفت و کسائی هم از صدا و سیما برکنار و حقوقش قطع شد اما پس از آنکه کسائی در سال 1370، در جشنواره نی نوازان در تالار اندیشه شرکت کرد، فعالیت او دوباره رونق گرفت و در سال 1374، صدا و سیما مستمری وی را برقرار کرد.

سفر به کشورهای خارجی

کسائی در دههٔ 1360، به کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه و هلند سفر کرد و در چند برنامه رادیویی، به اجرای برنامه پرداخت. در سال 1369، تندیس وی در گالری مفاخر هنری دنیا در لندن نصب شد. همچنین وی در سال 1375 به آمریکا و کانادا سفر نموده و در محافل شعر و موسیقی شرکت کرد. در سال 1376 هم با کوشش محمدرضا لطفی، انجمن دوستداران موسیقی ایرانی واشینگتن، مجلس گرامی داشتی برای کسائی بر پا داشت.

وی در سال 1378 پیروز به دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر شد. همچنین در سال 1381، به عنوان چهرهٔ ماندگار موسیقی انتخاب و تقدیر شد.

کسائی از زمره موسیقیدانانی بود که کمتر حرف می زدند و بیشتر عمل می کردند. خود او می گفت آن ها که نمی توانند حرف شان را با ساز بیان نمایند و چیزی برای ارائه موسیقی ندارند، با صحبت های عجیب و غریب می خواهند خودشان را مطرح نمایند. همچنین کسائی رواج و رونق لقب استاد را ترافیک استاد می نامید. چیزی که موسیقی را به راه خطا می کشاند.

به باور کسائی تقلید، هرگز کسی را به بلندای هنر نمی رساند. تقلید و تکرار مثل زیراکس است! شما خط میرعماد را که مثلاً پنج میلیون تومان می ارزد، اگر زیراکس کنید، سیصد تومان هم ارزش پیدا نمی نماید! جوانانی که به فراگیری موسیقی می پردازند نیز نباید بعد از گذراندن دوره آموزشی (باز هم) صد در صد از استاد خود تقلید نمایند. بلکه باید بکوشند با نو آوری، شخصیت و ذوق خود را نشان دهند. به باور او موسیقی پیوندی است میان خلاقیت و تکنیک، ولی تکنیک باید ابزاری باشد در خدمت خلاقیت. در روزگار ما قضیه بر عکس شده است و در نتیجه، جای موسیقی حال را موسیقی قال گرفته است.

آثار حسن کسائی

یکی از مهم ترین آثار کسائی، قطعه معروف سلام در دستگاه چهارگاه است که از معروف ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار می رود. بعضی از آلبوم های او:

• نای نی

• نای جان

• یاران زنده رود (باصدای تاج اصفهانی)

• به اصفهان رو (باصدای تاج اصفهانی)

• شاخه گل 6 (باصدای غلام حسین بنان)

• شاخه گل 9 (باصدای غلام حسین بنان)

• شاخه گل 16 (باصدای غلام حسین بنان)

• گفتگوی نی و عود

• گفتگوی نی و تار

• دختر گُل فروش (باصدای علی دنیادار)

درگذشت استاد کسائی

استاد حسن کسایی در 25 خرداد 1391، پس از سپری کردن 2 ماه در حالت کما، درگذشت. مراسم خاکسپاری وی در سکوت خبری و به صورت شبانگاهی با حضور جمعی از اعضای خانواده و شاگردان استاد برگزار گردید و طبق وصیت زنده یاد کسایی مبنی بر خاکسپاری در کنار مقبره استاد تاج اصفهانی، پیکر ایشان در تخت فولاد اصفهان و در فاصله کمی از مقبره این استاد موسیقی به خاک سپرده شد.

مجله خبرنگاران

منبع: setare.com