توسعه گردشگری راهبردی کلیدی در توسعه صنایع دستی - تایمر سرگرمی

عمدتا هدف از فراوری و فروش صنایع دستی در دو دسته اصلی بخش بندی می گردد: نخست، معرفی فرهنگ جامعه محلی ساکن در مقاصد توریستی و دوم، درآمدزایی و رونق مالی و فراوری ثروت در آن جامعه. از ویژگی های مهم اثرگذاری صنایع دستی در حوزه اقتصاد می توان به این موارد اشاره نمود: انعکاس هویت ملی ، عدم وابستگی در تأمین مواد اولیه، طراحی و فراوری، قابلیت ایجاد و توسعه در کلیه مناطق شهری، روستایی و عشایری، دسترسی آسان به مواد اولیه و ابزار کار مختصر و ارزان، ایجاد درآمد مکمل در اقتصاد خانواده، توان ایجاد ارزش افزوده بسیار بالا و قدرت اشتغال زایی در تمام سطوح جعیت شناختی یک جامعه، ظرفیت ارزآوری بسیار بالا. از این رو، توسعه فراوری و فروش صنایع دستی یکی از ساز و کارهای مالی مؤثر است که نقش مهمی در رشد اقتصاد جوامع محلی ایفا می نماید و وجه اشتراک توسعه پایدار اجتماعی و مالی یک جامعه محسوب می گردد.

اما نکته مهم و البته مغفول در رونق بازار فروش صنایع دستی، رعایت استاندارها در بازاریابی، بسته بندی، کیفیت فراوری، اصالت و هویت، طراحی و رنگ بندی، سهولت دسترسی و قابلیت حمل ونقل این محصولات است. بازاریابی محصولات صنایع دستی مهم ترین رکن در رونق فروش این محصولات و کسب درآمد توسط جوامع محلی است و بیشتر فراورینمایندگان صنایع دستی معمولاً خارج از چارچوب ادبیات حاکم بر بازار و اقتصاد محصولات هنری عمل می نمایند و کمتر اصول بازرگانی و تجارت را مورد توجه قرار می دهند؛ در دو دهه اخیر، فراگیری شیوه های نوین بازاریابی و تجارت برای رونق فروش و بقا در بازار رقابت به دلیل گسترش صنعت توریستی و اهمیت تجارت محصولات صنایع دستی به امری ضروری تبدیل شده که تضمینی بر بهره مندی بخش صنایع دستی از اقتصاد توریستی است.

صنعت توریستی در بعضی از کشورها که به مرحله ا رسیده که سهم بسیار بالایی را در فراوری ناخالص ملی و درآمدهای ارزی کسب نموده و با توجه به هدف گذاری این موضوع در سند چشم انداز 1404 کشور به نظر می رسد برای رونق بیش از پیش توریستی و در نتیجه آن افزایش فروش صنایع دستی توجه به مفاهیم بازاریابی و برندینگ محصولات صنایع دستی امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

خرید سوغات آن هم سوغاتی ماندگار و دارای هویت و اصالت که نشانه ها، علایم و نمادهایی از کشور مقصد و یا مکان موضوع بازدید را به همراه داشته باشد، نه تنها مکمل تجربه سفر و بازدیدهای توریستان است، بلکه گاهی جاذبه ای فراتر از مکان های تاریخی و باستانی در توریستان ایجاد می نماید. توریستان همیشه زمانی از سفر خود را به خرید آثار جالب، بدیع و گاه نفیس و ماندگار به عنوان سوغات اختصاص می دهند و بخشی از اشتغالات ذهنی آنان در طول سفر است.

از این رو در مواجهه با آثار زیبای هنری و صنایع دستی برخوردار از نگاره ها، رنگ ها و رنگ آمیزی های سنتی، بومی و ملی، روایتی از هویت فرهنگی و نشانه ای مانا از مقاصد مورد بازدید را می یابند. این آثار می توانند ارزنده ترین هدیه، سوغات و بهترین ره آورد سفر برای دوستان، آشنایان، اقوام و یا نگهداری در منزل و محل کار توریستان باشند.

سیاست گذاران حوزه توریستی در کشورهای دارای فرهنگ و تمدن غنی و درخشان که به واسطه آثار تاریخی، اقلیم و طبیعت متفاوت، چشم اندازهای زیبا و آداب و رسوم محلی، پیوسته مورد توجه توریستان برای سفر و ملاقات بوده و در عین حال از صنایع دستی متنوع و شاخصی هم برخوردارند، به موجب ظرفیت بسیار بالا در زمینه فروش آثار صنایع دستی ملاقات از کارگاه های فراوریی، نمایشگاه ها و فروشگاه های صنایع دستی در برنامه های بازدید توریستان داخلی و خارجی را پیش بینی می نمایند و بدیهی است که موفقیت های به دست آمده از این رهگذر در کشورهایی چون هند، تایلند، چین، مکزیک، یونان، مالزی و... خود مهر تأییدی بر اثرات متقابل توریستی و صنایع دستی است.

امروزه فراوری آثار صنایع دستی که مزین به نقش آثار تاریخی، باستانی و یادمان ویژه و حتی علایق مردم یک کشور به آداب، سنن، نگاره ها و نقش های خاص است در دستور کار قرار گرفته است و کوشش می گردد که با استفاده از این آثار ملموس سازی خدمات سفر و تجربه توریستان به وقوع پیوندد. فعالان علمی حوزه مدیریت توریستی و متخصصان و صاحب نظران صنایع دستی عوامل زیر را در تشویق توریستان برای خرید آثار صنایع دستی مؤثر دانسته اند:

1- بهره گیری آثار صنایع دستی از نگاره ها، رنگ ها و رنگ آمیزهای سنتی و نمادین که پیوستگی ذهنی را در با تجربه بازدید و سفر توریستان ایجاد می نماید.

2- ارتقای کیفیت آثار و افزایش میزان دوام آنها.

3- تنوع فراوریات صنایع دستی و کاربردی سازی آنها.

4- فراوری آثار هنرهای صناعی با الهام از فرم کلی و نگاره های آثار تاریخی، باستانی و نیز علایم و نشانه های هر مقصد توریستی.

5- بسته بندی مناسب آثار باعث اطمینان خاطر توریستان برای خرید و حمل و یا ارسال آن به کشور مقصد شده است.

6- ارائه تسهیلات لازم به منظور ارسال صنایع دستی به صورت پستی و فراهم آوردن امکانات و خدمات مناسب در زمینه بیمه، حمل و نقل و تحویل بموقع آثار در محل مورد نظر توریستان.

7- برگزاری نمایشگاه های فصلی، سالانه و نیز بازارچه های دائمی با هدف جلب و جذب توریستان و ایجاد ظرفیت بستر درگیرشدن توریستان در فرآیند فراوری و ساخت آثار صنایع دستی با رویکرد توریستی تحربه محور

تردیدی نیست که افزایش تعداد توریستان با افزایش میزان فروش آثار صنایع دستی توأم و همراه بوده و زمینه ساز افزایش فراوری، حفظ اصالت و ویژگی های هویتی آثار، افزایش سطح اشتغال مولد و اشتغال غیر مستقیم و مهم تر از همه توسعه مبادلات فرهنگی و معرفی و شناساندن بهتر و دقیق تر کشورها و هنر و تمدن آنها خواهد شد. تمامی کشورهای جهان به تأثیر متقابل صنایع دستی و صنعت توریستی پی برده اند و در عمل و تجربه دریافته اند که صنایع دستی یکی از عوامل بسیار مؤثر در جلب توریست در تمامی حوزه های داخلی و بین المللی است و متقابلاً صنعت توریستی نیز می تواند به رشد، توسعه و گسترش صنایع دستی، حفظ اصالت ها و بهبود کیفیت آن یاری کند.

امید است همان گونه که دستگاه های اجرایی متولی توسعه این دو حوزه به درستی در وزارت میراث فرهنگی، توریستی و میراث فرهنگی ادغام شده، در حوزه اجرا در بخش خصوصی و تعاملات علمی و دانشگاهی این دو حوزه شاهد ایجاد فعالیت های مشترک و اقدامات هدفمند بوده و با ایجاد هم افزایی شاهد رونق بیش از پیش این دو بخش مهم مالی کشورمان باشیم.

* مدرس دانشگاه در رشته مدیریت توریستی و هتل داری